Μονήρης Όζος του Πνεύμονα και ο ρόλος του Πνευμονολόγου

Ο όρος «μονήρης όζος του πνεύμονα» (solitary pulmonary nodule, SPN) αναφέρεται σε μία σφαιρική, εντοπισμένη σκιά στον πνεύμονα, με διάμετρο ≤ 3 cm, που δεν συνοδεύεται από διάχυτα πνευμονικά ευρήματα (π.χ. ατελεκτασία, συλλογή υγρού, πολλαπλές βλάβες).

Εάν η βλάβη έχει διάμετρο > 3 cm, θεωρείται «μάζα».
Το SPN συχνά ανιχνεύεται τυχαία κατά την απεικόνιση του θώρακα για άλλο λόγο ή στα πλαίσια προληπτικής εξέτασης.

Η διάγνωση γίνεται με:

• Κλινική εκτίμηση και λήψη ιστορικού (κάπνισμα, ηλικία, προηγούμενος καρκίνος).
• Απεικονιστικές εξετάσεις: Ακτινογραφία θώρακος, αξονική τομογραφία (CT), PET–CT.
• Εκτίμηση πιθανότητας κακοήθειας με βάση απεικονιστικά και κλινικά κριτήρια.
• Εφόσον χρειάζεται, πραγματοποιείται βιοψία (διαδερμική ή μέσω βρογχοσκόπησης).
• Οι μονήρη Όζοι διακρίνονται σε κακοήθεις ή καλοήθεις.

Οι καλοήθεις πνευμονικοί όζοι μπορούν να προκληθούν από μια πληθώρα αιτιών, που γενικά κατατάσσονται ως λοιμώδεις (που προκαλούνται από μυκοβακτηρίδιο, ασπεργίλλωση, ιστοπλάσμωση, κοκκιδιομύκωση, κρυπτοκοκκίαση), μη λοιμώδεις (σαρκοείδωση, κοκκιωματώδη πολυαγγειίτιδα (GPA), και καλοήθη νεοπλάσματα (ίνωμα, αμάρτωμα, νευροΐνωμα, βλάστωμα).
Οι κακοήθεις όγκοι του πνεύμονα περιλαμβάνουν καρκίνο του πνεύμονα, λέμφωμα, καρκινοειδές, σάρκωμα και μεταστατικούς όγκους.
Μελέτες screening σε καπνιστές έχουν δείξει ότι η μεγάλη πλειοψηφία των όζων που ανιχνεύονται με CT είναι καλοήθεις και το 80% των καλοηθών όζων αφορούν σε κοκκιώματα.

Η διάκριση είναι κρίσιμη για την έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία.
Παράγοντες κινδύνου αποτελούν η ηλικία, το κάπνισμα, οικογενειακό ιστορικό CA πνεύμονα, γυναικείο φύλο, ατομικό ιστορικό καρκίνου, εμφύσημα και ΧΑΠ, πνευμονική ίνωση, έκθεση σε αμίαντο και άλλες καρκινογόνες ουσίες. Συνήθως, τα μονήρη οζίδια είναι ασυμπτωματικά. Σε περιπτώσεις κακοήθειας μπορεί να παρατηρηθούν:

Επίμονος βήχας ή αιμόπτυση, Δύσπνοια, Πόνος στο θώρακα, Απώλεια βάρους
Η αντιμετώπιση ενός μονήρη Όζου εξαρτάται από την πιθανότητα κακοήθειας:
– Χαμηλή πιθανότητα: Παρακολούθηση με CT ανά τακτά χρονικά διαστήματα.
– Μέση πιθανότητα: PET–CT ή βιοψία για περαιτέρω εκτίμηση.
– Υψηλή πιθανότητα: Χειρουργική εξαίρεση ή θεραπεία ανάλογα με το στάδιο.
Σε κακοήθεις περιπτώσεις μπορεί να απαιτηθεί συνδυασμός χειρουργικής επέμβασης, χημειοθεραπείας και ακτινοθεραπείας.

Ο Ρόλος του Πνευμονολόγου

Ο πνευμονολόγος παίζει κεντρικό ρόλο στη διάγνωση και παρακολούθηση του μονήρους οζιδίου:
– Καθοδηγεί τη διαγνωστική διερεύνηση (CT, PET, βιοψία).
– Συνεργάζεται με ακτινολόγους, ογκολόγους και θωρακοχειρουργούς.
– Εκτελεί ή συστήνει βρογχοσκόπηση ή EBUS όπου απαιτείται.
– Παρακολουθεί τον ασθενή μετά τη θεραπεία για ενδεχόμενη υποτροπή ή νέα ευρήματα.

Πρόληψη

Ενώ δεν μπορούν να προληφθούν όλοι οι πνευμονικοί όζοι, ορισμένες στρατηγικές μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο εμφάνισής τους:

• Διακοπή καπνίσματος: Η διακοπή του καπνίσματος μπορεί να μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο καρκίνου του πνεύμονα και να βελτιώσει τη συνολική υγεία των πνευμόνων.
• Διατροφικές Αλλαγές: Μια διατροφή πλούσια σε φρούτα, λαχανικά και δημητριακά ολικής αλέσεως μπορεί να υποστηρίξει την υγεία των πνευμόνων.
•  Άσκηση: Η τακτική σωματική δραστηριότητα μπορεί να βελτιώσει τη λειτουργία των πνευμόνων και τη συνολική ευεξία.
• Ετήσια αξονική τομογραφία Θώρακος ή Αξονική τομογραφία χαμηλής δόσης (LDCT) από τα άτομα που ανήκουν σε ομάδα υψηλού κινδύνου (κυρίως οι νυν και οι πρώην καπνιστές) ώστε έγκαιρη διάγνωση κάποιου πνευμονικού όζου.

Συμπέρασμα:

Ο μονήρης Όζος του πνεύμονα αποτελεί συχνό εύρημα.
Η έγκαιρη διάγνωση του από ειδικό Πνευμονολόγο μαζί με την σωστή αξιολόγηση είναι καθοριστική, και η συνεργασία ειδικοτήτων είναι απαραίτητη για την αντιμετώπιση του καρκίνου του πνεύμονα αλλά και την πρόγνωση του ασθενούς.
Η πρόληψη και οι τακτικοί έλεγχοι μπορούν να σώσουν ζωές.

Η υγεία το πολυτιμότερο αγαθό! Εμπιστευόμαστε την υγεία μας στον ειδικό.